Plast på avvegar er eit stort globalt miljøproblem.

– Vi ser alvorleg på at vi avdekte så mange tilfelle av ulovleg eksport av plastavfall. Plast som ikkje får forsvarleg behandling i anlegg, kan i verste fall hamne i naturen og bidra til auka forsøpling og forureining i landa som får avfallet. Dette kan utgjere ein fare for både folks helse og for miljøet, seier Ellen Hambro, direktør for Miljødirektoratet.

Eksporte plastavfall som ikkje er i tråd med regelverket

I samarbeid med Tolletaten har Miljødirektoratet sjekka 11 norske verksemder som eksporterer grønlista plastavfall. Dette er utsortert avfall som er lett å vinne tilbake og som er tilnærma fritt for forureining og ikkje inneheld miljøgifter. Det trengst ikkje løyve frå Miljødirektoratet for å eksportere denne typen avfall. 

Fleire hadde eksport plastavfall som ikkje er i tråd med regelverket, og som derfor var ulovleg.

Mellom anna vart plastavfall sendt ut av landet utan at eksportør kunne dokumentere at avfallet var fritt for miljøgifter og forureining. Dei mangla god nok kjennskap til mottakar av avfallet, mellom anna om mottakar kan vinne tilbake avfallet på ein forsvarleg måte.

Øydelegg for dei seriøse aktørane

Eksporten var allereie gjennomført då Miljødirektoratet avdekte desse ulovlege tilfella. Avfallet vart sendt til land i Europa, Afrika og Asia. Vi er kjend med at nokre av desse mottakarane i Europa har vore involverte i ulovleg eksport tidlegare.

Miljødirektoratet samarbeider med Tolletaten og styresmakter i andre land for å avdekkje ulovleg eksport av avfall.  Det kan vere mykje pengar å tene på og omgå regelverket og ikkje behandle avfall på rett måte.

I Europa er det tidlegare avdekt tilfelle kor organiserte kriminelle nettverk opererer saman om slik miljøkriminalitet. Plastavfall er ei internasjonal handelsvare, og vi fryktar at organisert kriminalitet også er involvert i eksport av plastavfall.

– Mykje av plastavfallet inneheld ressursar som kan utnyttast og brukast i nye produkt og dermed inngå i den sirkulære økonomien.  Dei aktørane som driv med ulovleg eksport- og handel med plastavfall, øydelegg for dei seriøse verksemdene som følgjer regelverket og som driv lovleg, seier miljødirektør Ellen Hambro.

Regelverket for eksport av avfall

Import og eksport av avfall er omfatta av fleire internasjonale avtalar og regelverk. I Noreg er det kapittelet til avfallsforskrifta 13 som gjennomfører EUs grensekryssforordning.

Baselkonvensjonen regulerer internasjonal handel med avfall og korleis eksport av avfall skal gå føre seg. Dette regelverket stiller også i fleire tilfelle strengare krav til visse avfallstypar og til kva land slikt avfall kan gå til.

Eksportør har alltid ei sjølvstendig plikt til å setje seg inn i gjeldande regelverk og ta alle nødvendige steg for å sikre at avfallet dei sender frå seg, ikkje er til skade for helse og miljø. Dette gjeld frå sendinga startar til endeleg behandling.

Miljødirektoratets oppfølging

– Verksemdene pliktar å rette opp dei brota vi har påpeika. V følgjer opp for at dei etterlever miljøregelverket. Miljødirektoratet vil halde fram med å føre tilsyn med eksport av plastavfall i samarbeid med styresmakter i Noreg og andre land, seier Ellen Hambro.

Miljødirektoratet gir rettleiing om regelverket rundt eksport og import av avfall på nettsidene våre. Vi arrangerer i tillegg årleg bransjeseminar for eksportørar og importørar av avfall, der vi informerer om siste nytt knytt til dette temaet. Dette er ein viktig møteplass for dialog mellom bransjen og styresmaktene og kvar bransjen kan stille spørsmål til oss om forhold rundt regelverket og tolkinga av det.