Doktordisputas: Erlend Walseth

Høgskulelektor Erlend Walseth ved Høgskulen i Volda (HVO) skal fredag 28. februar forsvare avhandlinga si for ph.d.-graden i helse- og sosialfag.

Avhandlinga hans har tittelen Rett person til rett tid? Ein studie av spenningar og dilemma i aktiverande samtalar i NAV.

Disputasen i Volda er avsluttande del av doktorgradsstudiet «Helse- og sosialfag. Profesjonsutøving – vilkår og utvikling», gitt av Høgskolen i Molde og Høgskulen i Volda.

• Programmet for disputasen: https://www.hivolda.no/disputas-erlend-walseth

Om avhandlinga

Avhandlinga undersøkjer spenningar og dilemma-situasjonar som oppstår i møte mellom rettleiarar og brukarar i aktiverande samtalar i NAV.

NAV-reforma (2006–2011) skulle revitalisere norsk arbeids- og sosialpolitikk, og slo saman tre tidlegare etatar og tenesteytarar. Reforma skulle bidra til fleire folk i arbeid og at færre stod lenge på passive stønader. Reforma kom på den eine sida med moralske løfte om meir skreddarsydde tenester og eit større moglegheitsfokus i tenesteutforminga. På den andre sida kom reforma med fleire krav til brukarane, blant anna om at dei no skulle vere aktive i si eiga sak.

Denne avhandlinga undersøkjer korleis spenningar mellom velferdslogikkar frå dei tre tidlegare etatane, og spenningar mellom ulike reformmål, blir gjorde levande i andlet-til-andlet-relasjonar i ei ny norsk fyrstelinje.

Bakgrunn

Bakgrunnen for fokuset i avhandlinga då prosjektet byrja, var todelt. På den eine sida vart både reforma og reformmåla gjorde levande att av NAV i denne perioden: NAV skulle no setje fokus på sjølve målsetjingane med reforma, etter nokre turbulente år med organisasjonsreform. No hadde «støvet lagt seg», og ein kunne rette merksemda mot innhaldet i nye NAV. I tillegg retta NAV sjølv søkjelyset på samtalane. I rapporten Et NAV med muligheter (2015) vart sjølve samtalane omtala som avgjerande for å nå måla med reforma – og NAV sitt eige FoU-arbeid etterlyste blant anna i 2016 meir forsking på desse samtalane, som ein eigentleg visste veldig lite om. Eg ønskte derfor å bidra med meir forsking på denne tematikken.

Kva betydning kan forskinga få?

Forskinga til Walseth gir eit innblikk i spenningar som han hevdar definerer og karakteriserer NAV, og som blir gjorde levande i konkrete relasjonar. Desse spenningane er mellom ulike velferdslogikkar som ein gong hadde eit privilegert rom i kvar sin etat. Med andre ord kunne brukarane i det gamle velferdssystemet gå inn tre ulike dører og bli møtte av profesjonelle som såg og vurderte saka deira på litt ulike måtar. Dette kom av at dei tre etatane hadde ulike føremål, men også ulike roller og arbeidsoppgåver for dei profesjonelle. Dette medførte ulike systematiske handlingsorienteringar som vart gjorde levande i konkrete møte med det som då var stønadsmottakarar (Trygdeetaten), klientar (Sosialkontoret) og brukarar (Aetat).

Walseth finn at den nye aktiveringslogikken dominerer, men at denne sameksisterer i eit vanskeleg samspel med andre velferdslogikkar. Reforma har med andre ord auka kompleksiteten i det aller siste leddet for iverksetjinga av norsk arbeids- og sosialpolitikk: dei konkrete, fysiske møta andlet til andlet i ei ny norsk fyrstelinje. Walseth hevdar at denne vektlegginga av spenningar er viktig. Vanskelege dilemmasituasjonar set rettleiarane på prøve, og eg hevdar at NAV bør rette merksemda mot desse spenningane – for å betre sjølve brukarsamtalane i fyrstelinja, for å gi rettleiarane vurderingsstøtte og hjelp til å handtere ei krevjande rolle, og potensielt også for å redusere sjukefråvær og gjennomtrekk.

Om doktoranden

Erlend Walseth (44) frå Sæbø har ein mastergrad i sosiologi frå Universitetet i Bergen (UiB) og har tidlegare arbeidd blant anna som barnehageassistent, som lærar og som undervisingsassistent ved UiB. Walseth har i tillegg også jobba i ulike roller i det sosialfaglege praksisfeltet, som til dømes i det kommunale introduksjonsprogrammet for flyktningar. Sidan 2015 har han arbeidd ved Høgskulen i Volda, der han blant anna underviser i etikk.