Då den nye Kif-komiteen vart konstituert tidlegare i år, var det med eit utvida mandat: No skal komiteen ikkje berre arbeide for å betre kjønnsbalanse og etnisk mangfald i forskingssektoren, men også ta omsyn til sosial bakgrunn.

Utvidinga er i tråd med utviklinga generelt: For få år sidan fekk vi ny likestillings- og diskrimineringslov, der ein slo saman separate lover som hadde kome til gjennom åra og som kvar gav diskrimineringsvern til nye grupper. Institusjonane i UH-sektoren har for lengst bytta ut handlingsplanane for likestilling mellom kjønna, med planar for likestilling, mangfald og inkludering.

Vil dette seie at likestillings- og mangfaldsfeltet no blir handtert som eit fleirdimensjonalt sakskompleks? Ser vi ei dreiing mot interseksjonalitet, altså at likestillings- og mangfaldsarbeidet skjer innanfor ei forståing av at diskriminering og forskjellsbehandling kan skje av forskjellige årsaker som kan overlappe og samverke – eller er det heller snakk om at sektoren må sjonglere stadig fleire felt med kvar sine tiltak og målsettingar?

– Ulikheit er samansett

Julia Orupabo, forskar ved Institutt for samfunnsforsking og medlem av Kif-komiteen, er spent på korleis det nye mandatet skal operasjonaliserast. Ho sat også i førre komité.

– Ein del av komiteens arbeid er jo å reise på institusjonsbesøk, møte leiarar i sektoren og høyre frå dei kvar skoen trykkjer og kva vi kan komme med av tips og råd og erfaringar frå andre institusjonar. Noko av det spennande ved det, er at det også hender dei tek opp andre ting enn kjønnslikestilling under samtalane, seier ho.

– Kif-komiteen starta som ein komité for kjønnslikestilling, men når ein først er oppteken av ulikheit i akademia, så oppdagar ein jo fort at det er samansett. På institusjonsbesøk kjem det gjerne fram slike ting som at utanlandske tilsette i særleg grad har falle utanfor i samband med koronapandemien, eller at ein ser at sosial bakgrunn spelar ei rolle. Det er altså ikkje berre kjønn som blir adressert ved institusjonane, etter mitt inntrykk.

Då komiteens mandat vart utvida til å inkludere etnisk mangfald, tok Kif-komiteen initiativ til ei kartleggjing av kva moglegheiter og barrierar personar med innvandrarbakgrunn møter i akademia.

– Trengst det ei tilsvarande kartleggjing når det gjeld sosial bakgrunn?

– Det må vere noko av det første vi tek stilling til: Har vi eit godt nok kunnskapsgrunnlag? Men diskusjonane vi har sett den siste tida, om førstegenerasjons akademikarar, vitnar om at dette har vore eit underbelyst tema, seier Orupabo.

– Mange sosiologar kan mykje om klassespørsmål, og vi veit at sosial bakgrunn spelar ei rolle for mobilitet, også i det egalitære Norge. Men i det praktiske arbeidet og tiltaka for å skape mangfald i UH-sektoren, har det nok ikkje vore tilstrekkeleg fokus på kva sosial bakgrunn har å seie.

Kartlegg mangfaldsforsking

Då Universitetet i Oslo (UiO) i fjor vedtok sin nye tiltaksplan for mangfald, likestilling og inkludering, inneheldt planen først og fremst konkrete tiltak for kjønn. UiO ønskte seg eit betre kunnskapsgrunnlag for å utarbeide tiltak på mangfaldsfeltet, og ga Senter for tverrfagleg kjønnsforsking (STK) i oppdrag å utarbeide ein forskingsrapport. Den skal vere klar i løpet av vårhalvåret.

– Rapporten vil delvis oppsummere forsking på mangfald i akademia, og dels presentere resultat frå undersøkingar vi har gjort her ved UiO, fortel førsteamanuensis Beret Bråten ved STK.

Les saka hos Kifinfo